تعریق چیست؟
عرق، که به عنوان تعریق نیز شناخته میشود، یک فرایند فیزیولوژیک و مهم است که به تنظیم دمای بدن کمک میکند. هنگامی که فعالیت شدید میکنیم و یا در محیطی گرم قرار می‌گیریم. حرارت بدن از دمای معمول ۳۷ درجه سانتی‌گراد بالاتر میرود. در این هنگام بدن به طور طبیعی، برای جلوگیری از بروز انواع مشکلات مانند از کار افتادن آنزیم‌ها، تشنج و… شروع به دفع آب و املاح از مجراlastmod: “2024-06-13T12:40:51+03:30"های پوستی میکند.
به این فرایند که عرق کردن می‌گویند، باعث میشود حرارت تولیدی تا حد زیادی کنترل شده و بدن خنک شود. عرق از محصولات متابولیسم بدن به حساب می‌آید.
عرق از غدد عرقی که در سراسر پوست بدن پراکنده هستند ترشح میشود. دو نوع اصلی غدد عرقی وجود دارد: غدد عرقی اکرین و آپوکرین.
-
غدد عرقی اکرین: این غدد در تمام سطوح بدن وجود دارند و مسئول تولید عرقی هستند که عمدتاً از آب و مقدار کمی نمک و دیگر مواد معدنی تشکیل شده است. عرق تولید شده توسط این غدد به سطح پوست می‌رسد و هنگام تبخیر، به خنک کردن بدن کمک میکند.
-
غدد عرقی آپوکرین: این غدد عمدتاً در نواحی خاصی مانند زیر بغل و ناحیه تناسلی وجود دارند. عرق تولید شده توسط غدد آپوکرین غلیظ‌تر است و حاوی مواد آلی بیشتری مانند چربی‌ها و پروتئین‌ها است. این نوع عرق می‌تواند با باکتری‌های پوستی ترکیب شود و باعث ایجاد بوی بدن شود.
اما نقش عرق کردن باعث چربی سوزی و لاغری چیست؟ تعریق و کالری سوزی، بحث پیچیده‌ای است که به آن میپردازیم.
چرا عرق میکنیم؟ آيا عرق کردن لزوماً در لاغری و چربی سوزی نقش دارد؟
همانطور که ذکر شد، بدن برای خنک کردن خود و جلوگیری از بروز آسیب‌ها فرایند تعریق را انجام میدهد. در زیر پوست ما غدد عرق وجود دارد. از نظر بافت شناسی این غدد از طریق مجرایی به سطوح زیرین پوست متصل هستند.
به هنگام فعالیت و بالا رفتن متابولیسم، آب و هم‌چنین مقداری از املاح و مواد دفعی از طریق این مجراها وارد غدد عرق شده و سپس به سمت سطح پوست راه پیدا میکنند. هنگامی که ورزش میکنیم، دمای بدن به شدت بالا میرود و در این هنگام بدن شروع به تعریق میکند.
عده‌ای گمان میکنند که عرق کردن باعث چربی سوزی و لاغری میشود و به اشتباه سعی میکنند با پوشیدن انواع گن و لباس تعریق خود را در هنگام ورزش بالا ببرند اما این کار اساساً اشتباه است، زیرا همانطور که اشاره کردیم، عرق محصول جانبی متابولیسم بدن است پس بدن به اندازه‌ی متابولیسم خود عرق میکند و بیشتر از آن مقدار، بدون ثمر و اضافی بوده و باعث بروز انواع مشکلات و دهیدراته شدن بدن میشود.
چرا بعضی از افراد تعریق بیشتری دارند؟
غالباً افرادی که غدد عرق بیشتری در اپی‌درم خود دارند، میزان تعریق بالاتری نیز دارند. البته بعضی دوامل دیگر مانند: محیط زندگی، شرایط کار و زندگی، رطوبت، ژنتیک و.. نیز جزو عوامل موثر در میزان و شدت عرق کردن افراد به حساب می‌آید.
حجم بدن نیز در میزان تعریق موثر است. به عنوان مثال ممکن است یک فردی با وزن بالا نسبت به فردی با وزن پایین شدت تعریق بیشتری داشته باشد.
چه ارتباطی بین تعریق و کالری سوزی وجود دارد؟
عرق کردن به تنهایی موجب کالری سوزی نمی‌شود. تعریق صرفا موجب دفع آب و املاح و مواد زائد بدن میشود.
آن چیزی که در اصل باعث لاغری میشود. مصرف چربی‌ها توسط بدن است. به هنگام ورزش، بدن ما از ذخایر انرژی استفاده میکند. اولین ذخیره، گلیکوژن موجود در کبد و عضلات است و پس از آن اگر تغذیه به درستی صورت گرفته باشد و فشار برنامه تمرینی مناسب و کافی باشد، بدن به سراغ متابولیسم چربی‌ها میرود.
بدن از این موادغذایی جهت تولید ATP استفاده میکند. البته باید شدت ورزش به گونه‌ای باشد که بدن وارد فاز عضله‌سوزی نشود.
چرا باید قبل و بعد از ورزش آب کافی مصرف کنیم؟
همانطور که بارها ذکر شد، بدن به هنگام ورزش و فعالیت و طی تعریق آب از دست میدهد. بنابراین باید قبل از ورزش بدن کاملا هیدراته باشد و پس از آن هم چون دفع زیادی انجام شده، آب کافی به بدن برسد.
اگر توجهی به این موضوع نشود اثراتی همچون عضله‌سوزی، گرمازدگی، از دست دادن الکترولیت‌ها، آسیب به کلیه، آسیب به سیستم قلب، عروق و… پیش می‌آید.
بهتر است پس از ورزش در کنار آب، از برخی از ریز مغذی‌ها مثل مواد پروتئینی، مکمل‌های ورزشی، جو دو سر و… استفاده شود.
بجز نقش عرق کردن در لاغری و چربی سوزی، تعریق چه نقش‌های دیگری دارد؟
دانستیم که عرق کردن در چربی سوزی و لاغری هیچ نقشی ندارد و تعریق و کالری سوزی، انرژی مشخص و قابل توجه و اتکایی از ما مصرف نمی‌کند.
اما فرایند تعریق علاوه بر سرد کردن بدن، در سیستم ایمنی ما نقش مهمی دارد. عرق به سطح پوست می‌آید، در آنجا با چربی پوست ترکیب شده و ترکیبی اسیدی را بوجود می‌آورد.
این ترکیب اسیدی باعث از بین رفتن غشای باکتری‌ها و سایر میکروب‌های سطح پوست میشود و از این جهت در اولین خط دفاع غیر اختصاصی بدن ما نقش تاثیر گذار خود را ایفا میکند.
گفتیم که عرق بدن را خنک میکند، اگر با فرایند تعریق این روند انجام نشود بدن دچار بهم ریختگی میشود.
هرچه دما بالاتر برود و تب شکل بگیرد، آنزیم‌های بیشتری از کار می‌افتد و ممکن است حرارت به مرحله‌ای برسد که گلبول‌های سفید خون نیز دچار تغییر شکل و دگرگونی بشود.
در صورت بروز این دگرگونی بدن کاملا در برابر میکروب‌ها و عوامل خارجی بی دفاع میشود و کوچیک‌ترین عفونت جان شخص را به خطر می‌اندازد.
در نهایت، در حالی که تعریق می‌تواند نشانه‌ای از فعالیت بدنی و تلاش برای سوزاندن کالری باشد، به تنهایی نشان‌دهنده سوزاندن چربی یا کاهش وزن پایدار نیست.